Akademia Demokracji

Ustalanie wyników głosowania w obwodzie jest jedną z najważniejszych czynności wyborczych i polega na badaniu głosów oddanych przez wyborców oraz ustaleniu na podstawie tego badania, jakie są rzeczywiste wyniki głosowania w obwodzie.

Ustalanie wyników głosowania w obwodzie jest jedną z najważniejszych czynności wyborczych i polega na badaniu głosów oddanych przez wyborców oraz ustaleniu na podstawie tego badania, jakie są rzeczywiste wyniki głosowania w obwodzie.

Na tym etapie procedury wyborczej niezwykle istotne jest zachowanie najwyższej uczciwości i rzetelności przez członków obwodowej komisji wyborczej. Ustalanie wyników głosowania następuje odpowiednio (oddzielnie) w stosunku do każdego rodzaju przeprowadzanych wyborów.

Czynności obwodowej komisji wyborczej związane z ustalaniem wyników głosowania po zakończeniu głosowania w obwodzie wykonują wspólnie wszyscy obecni członkowie komisji. Niedopuszczalne jest wykonywanie czynności związanych z ustalaniem wyników głosowana przez grupy członków obwodowych komisji wyborczych lub przez pojedynczych ich członków oddzielnie lub tworzenie z członków obwodowych komisji wyborczych grup roboczych, które wykonywałyby oddzielnie czynności po zakończeniu głosowania.

Wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej określające przebieg czynności związanych z ustalaniem wyników głosowania:

  1. Po godzinie 21:00, kiedy ostatni wyborcy oddadzą swój głos, w lokalu wyborczym mogą być obecni wyłącznie członkowie komisji wyborczej (wraz z obsługą informatyczną), mężowie zaufania oraz obserwatorzy społeczni i międzynarodowi. W lokalu wyborczym, lecz wyłącznie w czasie otwierania urny i wyjmowania z niej kart do głosowania, mogą być obecni również dziennikarze.
  2. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania przewodniczący obwodowej komisji wyborczej zapieczętowuje otwór urny wyborczej. W pierwszej kolejności członkowie obwodowej komisji ustalają:
    • liczbę osób uprawnionych do głosowania;
    • liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania;
    • liczbę niewykorzystanych kart do głosowania, które następnie umieszcza się w zapieczętowanych pakietach.
  3. Następnie przewodniczący obwodowej komisji wyborczej otwiera urnę wyborczą. Wyjmując głosy komisja powinna zachować staranność, by nie uszkodzić zarówno kart, jak i urny. Zgodnie z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej niedopuszczalne jest przewracanie wypełnionej urny wyborczej. Następuje sprawdzenie, czy w urnie znajdowały się inne niż karty do głosowania kawałki papieru, a także przedarte całkowicie na dwie lub więcej części karty do głosowania. Obie kategorie powinny zostać oddzielone od pozostałych kart do głosowania i nie są uwzględnione przy obliczeniach. Po czym komisja w liczbie stanowiącej co najmniej 2/3 jej pełnego składu, w tym przewodniczącego lub jego zastępcy, liczy wyjęte z urny karty do głosowania i ustala:
    • liczbę kart ważnych;
    • liczbę kart nieważnych;
    • odpowiednio do przeprowadzanych wyborów – liczbę głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów albo na poszczególne listy kandydatów i każdego kandydata z tych list;
    • liczbę głosów nieważnych.
    • Przed ustaleniem przez obwodową komisję wyborczą ważności karty do głosowania, ważności głosu, oddania głosu na daną listę lub na danego kandydata, każda z kart do głosowania jest okazywana wszystkim obecnym członkom obwodowej komisji wyborczej. Jeżeli liczba kart ważnych do głosowania wyjętych z urny jest mniejsza lub większa od liczby kart wydanych, komisja podaje w protokole przypuszczalną przyczynę tej niezgodności.
  4. W zakresie ustalania wyników głosowania korespondencyjnego obwodowa komisja wyborcza ustala:
    • liczbę wysłanych pakietów wyborczych;
    • liczbę kart do głosowania wyjętych z kopert zwrotnych dostarczonych do obwodowej komisji wyborczej do zakończenia głosowania i podaje je
      w protokole głosowania w obwodzie właściwym dla przeprowadzanych wyborów.
    • Jeżeli w kopercie zwrotnej brak jest podpisanego oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania lub gdy koperta na kartę do głosowania nie jest zaklejona, koperty na kartę do głosowania nie wrzuca się do urny, a karty nie bierze się pod uwagę przy ustalaniu wyników głosowania w obwodzie.
  5. Po zakończeniu obliczeń komisja sporządza w dwóch egzemplarzach protokół głosowania właściwy dla każdego rodzaju przeprowadzonych wyborów, dokumentujący ustalenie wyników głosowania. W protokole, którego wzór określa uchwała Państwowej Komisji Wyborczej, wymienia się następujące dane:
    • liczbę osób uprawnionych do głosowania;
    • liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania;
    • liczbę głosów nieważnych z wyszczególnieniem przyczyn nieważności i liczby głosów odpowiadających każdej z tych przyczyn;
    • liczbę głosów ważnych ogółem z wyszczególnieniem liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów albo na poszczególne listy kandydatów i każdego kandydata z tych list;
    • liczbę niewykorzystanych kart do głosowania;
    • liczbę kart ważnych;
    • liczbę kart nieważnych;
    • liczbę wyborców głosujących przez pełnomocnika;
    • czas rozpoczęcia i zakończenia głosowania;
    • zarządzenia i inne podjęte decyzje oraz inne istotne okoliczności związane z przebiegiem głosowania;
    • adnotację o wniesieniu do protokołu uwag przez członka obwodowej komisji wyborczej do spraw ustalenia wyników głosowania w obwodzie;
    • adnotację o wniesieniu do protokołu uwag przez męża zaufania.
    • Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej obecne przy jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji. Wniesienie do protokołu uwag z wymienieniem konkretnych zarzutów przez członków obwodowej komisji wyborczej do spraw ustalenia wyników głosowania w obwodzie nie zwalnia z obowiązku podpisania protokołu głosowania.
  6. Dane wpisane do protokołu po jego podpisaniu przez osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej obecne przy jego sporządzaniu i opatrzeniu pieczęcią komisji są następnie wprowadzane do sieci elektronicznego przekazywania danych.
  7. Ważnym zadaniem obwodowej komisji wyborczej, istotnym dla jawności i przejrzystości procesu wyborczego, jest niezwłoczne podanie do publicznej wiadomości w miejscu łatwo dostępnym dla wyborców (na przykład na wewnętrznej stronie okna budynku lub na zewnętrznej stronie drzwi lokalu i w miarę możliwości zabezpieczającym przed uszkodzeniem albo zerwaniem tych dokumentów) kopii protokołu głosowania w obwodzie. Następuje ono (co szczególnie istotne) przed przekazaniem protokołu głosowania właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia. Kopię protokołu otrzymuje każdy członek komisji i mąż zaufania (zgodnie z art. 103c § 2 Kodeksu wyborczego powinni otrzymać je również obserwatorzy społeczni). Protokół umieszcza się na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej.
  8. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej lub jego zastępca przekazuje niezwłocznie wójtowi kopię protokołu głosowania w obwodzie. Należy zwrócić również uwagę, że zgodnie z Kodeksem wyborczym wyborcom przysługuje wgląd do kopii protokołu głosowania w siedzibie gminy, do której przekazano kopię protokołu. Jest to możliwe w ciągu 30 dni od dnia przekazania protokołu
  9. Po sporządzeniu protokołu głosowania obwodowa komisja wyborcza składa do opakowań zbiorczych osobno: ważne, nieważne i niewykorzystane karty do głosowania. Po dokładnym zamknięciu opakowanie zbiorcze zapieczętowuje się przy użyciu pieczęci komisji, w sposób uniemożliwiający jego otwarcie bez naruszenia odcisku pieczęci.
  10. Po przekazaniu wyników głosowania, przewodniczący obwodowej komisji wyborczej niezwłocznie przekazuje w depozyt odpowiednio urzędnikowi wyborczemu, konsulowi albo kapitanowi statku: dokumenty z głosowania, opakowania zbiorcze zawierające karty do głosowania oraz pieczęć komisji.
  11. Dokumenty oraz opakowania zbiorcze zawierające karty do głosowania są udostępniane właściwemu sądowi w związku z postępowaniami w sprawach protestów wyborczych oraz na żądanie sądów, prokuratury lub Policji, prowadzących postępowanie karne. Otwarcie opakowania zbiorczego i wyjęcie z niego kart do głosowania może nastąpić jedynie w przypadku, gdy jest to konieczne w związku ze stosowaniem niniejszego kodeksu lub innej ustawy, a o otwarciu postanowił właściwy organ wyborczy, sąd lub prokurator. Z czynności otwarcia opakowania zbiorczego i wyjęcia z niego kart do głosowania sporządza się protokół, w którym wymienia się datę, miejsce i podstawę tej czynności oraz osoby biorące w niej udział; osoby te podpisują protokół.